Bu bana sıklıkla sorulan bir soru. Bu soruya hem mesleki deneyimlerim, hem de dünya uygulamalarına dayalı bilgilerim çerçevesinde net bir cevap vermem mümkün.
Modern iç denetim felsefesi, araç ve tekniklerine hakim, uluslararası sertifikalara sahip, yönetim ve organizasyon, iletişim, temek mali yönetim bilgileri, performans ve risk yönetimi gibi konularda kendisini geliştirmiş her iç denetçi, belirli sektörel deneyimlere de sahip ise, potansiyel bir yönetici adayıdır.
Neden mi?
Çünkü uluslararası iç denetim standartları paralelinde çalışan, belirli mesleki sertifikasyonlara sahip, modern iç denetim paradigmasının içinde belirli bir süre çalışmış olan tüm iç denetçiler denetimlerini; sistemler, süreçler, yönetim, organizasyon ve iletişimin geliştirilmesi, verimliliğin artırılması ve risklerin etkin yönetimi odaklı yaparlar. Sürekli iyileşme ve gelişim sağlama, şirkete değer katma misyonu ile değerlendirme yaparlar.
Bir şirkette şirketin tüm sistem, süreç ve işleyişini iyi bilen, şirkete üstten makro olarak bakabilen, hem bütüne hem detaylara sahip kişilerdir.
Şirketin nereye gitmesi gerektiğini, nereye gittiğini, dış çevre ile uyumunu, operasyonlarının etkinlik ve verimliliğini, uygunluk seviyesini, risklerin nasıl yönetildiğini, darboğazları ve iyileşme sağlanacak alanları bilirler.
İç denetçiler, çalıştıkları sektörün tüm mevzuatını bilirler. Hakimdirler. Ayrıca tüm iç düzenlemeleri bilirler. İç ve dış mevzuat konusunda deneyimleri, onları birer güvence noktası haline getirir.
İç denetçiler, iyi birer iletişimcidir (modern iç denetim paradigması içinde çalışıyor iseler). Toplantı yönetimi, zaman yönetimi, etkili sunum becerileri ve raporlama konularında uzmandırlar.
İç denetçiler iyi birer proje yöneticisidirler. Her bir iç denetim ve danışmanlık görevi bir projedir. İyi planlama, yürütme ve kontrol gerçekleştirmek zorundadırlar. Kaliteli çıktılar ile müşteri memnuniyeti sağlamak için proje yönetiminde uzmanlaşmak durumunda kalmışlardır.
İç denetçiler, konulara sürekli iyileşme perspektifinden bakarlar. Bu sebeple, mevcut durumu kabul etmez, hep daha iyinin mümkün olduğuna dair bir bakış açısı içinde çalışırlar.
Fraud konusunda bilgi ve deneyim sahibidirler. Fraud uzmanı bir iç denetçi, yönetici olur ise, fraud açıklarını bilir ve uygun tedbirler alabilir.
Stratejik yönetim ve performans değerlendirme konularında sahip oldukları deneyim ile şirketin gitmesi gerektiği yönü objektif olarak analiz edip, değerlendirme yapabilirler. Objektif, tarafsız, etik bilince sahip kişiler olarak iç denetçiler, kaliteli bir yönetici kaynağıdır.
Sonuç olarak, iç denetçilerden iyi yönetici olabilir düşüncesindeyim. Bu iş yurt dışında da bu şekilde oluyor. Özellikle de ABD’ de yöneticilik pozisyonlarından iç denetime, iç denetimden yöneticilik pozisyonlarına geçişler mümkün. Bu hem yönetim, hem de denetim kalitesini zaman içinde artıran bir uygulama.
Elbette iç denetçilerin kendilerini geliştirebilecekleri alanlar mevcut. Özellikle de ülkemizde.
Bunların en başında takım çalışması, veriye dayalı hızlı karar alma, pazarlama, inovasyon ve satış konusunda bilgi sahibi olunması, bilgi teknolojileri konusunda yetkinlik kazanma, iyi ekonomi yorumlama ve mali tablo okuma ve finansal risk yönetimi bilgisine sahip olma geliyor. Özellikle ülkemiz iç denetçilerinde bu alanlarda, ciddi bir eksiklik var.
Sektörel deneyim gerçekten de olmazsa olmaz. Kendi sektörünüzün tüm ekonomik, demografik ve sosyal verilerine hakim olun. Rakamları bilin, takip edin. Mevzuatı izleyin. iyi yönetim uygulamalarını araştırın. Daha iyi olan şirketler ile benchmark yapın. Şirket içi her tür operasyonel raporu elde etmeye ve okumaya çalışın. Sektörünüze yönelik bir derin anlayış (insight) kazanmaya çalışın.
Buna ek olarak, yönetim ve liderlik becerilerini artıracak eğitimlere de ağırlık verilebilir. Ayrıca yöneticilik ve liderlik üzerine kitaplar okunması, iç denetçileri yönetici mindset’ ine (düşünce yapısı) hazırlar. Örneğin Peter Drucker’ ın okunmasını şiddetle tavsiye ediyorum. Farklı ufuklar açacak bir düşünce lideridir. Bir diğer tavsiyem de, yönetim alanında önemli bazı simülasyon oyunları var. Bunlar da strateji, karar alma, sonuçları değerlendirme ve stratejiyi yeniden kurgulama gibi becerileri kazandırıyor. Bu tür iş stratejisi ve iş simülasyonları kişilerin yönetim becerilerine olumlu katkı sağlar.
Son olarak yönetmek. Belki de en önemli tavsiyem bu olacak. Yönetin… Size uygun alanlarda yönetime talip olun. Şirket içi projeler, şirket dışı gönüllü sivil toplum aktiviteleri, dernekler, siteler, spor kulüpleri. Yönetici olarak görev almaya çalışın. Yönetim, organize edin, planlayın, izleyin, kontrol altına alın. Gerçek hayatta yönetmek gerçekten çok farklı bir deneyim kazandıracaktır.
Ülkemizdeki tüm iç denetçi meslektaşlarımı potansiyel bir yönetici adayı olarak görüyorum. Meslektaşlarımın sahip oldukları nitelikler ile iyi birer yönetici olacaklarına eminim.