Stratejik Planlama her dönem iş dünyasının en öncelikli gündem maddelerinden bir tanesi olmayı başarmıştır. Dönem dönem stratejik yönetim gözden düşse de, onun önemli bir parçası olan stratejik planlama son 10-15 senedir hep en çok kullanılan yönetim araçları arasında yer almıştır (arzu edenler Bain & Co.’nin Management Tools anketlerine göz atabilirler.

Öte yandan dünya, son 10 sene itibariyle, bilim, teknoloji, sosyoloji, psikoloji, ekonomi, iş dünyası, eğitim, sağlık, yani aklınıza gelebilecek her alanda hızlı bir değişime girdi. Strateji’ye bakış açısı son 5 senede inanılmaz değişti. Ancak Türk şirketleri ve kamu idareleri halen 10-15 sene öncesinin stratejik araçlarını kullanmaya devam ediyorlar. Neticede fayda sağlamıyor.

SWOT, PEST, sektör analizi vb. analizlere dayanan, 3-5 yıllık perspektifleri ele alan planlar, VUCA döneminde işe yaramaz. İddialı olacak belki ama bu dönem stratejik planlama değil, inovasyon düşüncesi temelli bir stratejik esneklik dönemi. Stratejik planlar değişken ve öngörülemez dünyada bize güven veren, elimizden tutan, sarıldığımız araçlar. Ancak geleceği şekillendiren bizim planlarımız değil, kaotik dünya. Bu dünyada her örgütsel seviyede stratejik düşünmek, değişime adaptasyon ve stratejik öncelikleri inovasyon temelli oluşturmak gerekiyor. Yukarıdan aşağıya tek bir stratejik planın uygulanması ve 3-5 sene revize ede ede, bu eksende kalınmaya çalışılması doğru değil.

Stratejik yönetim alanındaki danışman ve uzmanların çoğu eski usullerden yana. Bunları terk etmek zor. Konfor alanları çok büyük rahatlıklar veriyor. Ancak üzgünüm, bu dönem bitti. Eskinin strateji araçlarına veda etmek zorundayız. İnovasyon ve stratejiyi uzun vadeli bir plan ile değil, hemen her seviyede, belki aylık perspektifler ile, esnek ve adaptif bir şekilde birleştirmek zorundayız. Stratejik düşünce artık sadece C seviyesi için değil, her seviye için elzem bir düşünce tarzı. Liderlik sadece top management değil, her seviyede aranan bir özellik olmaya başladı. Dünya bu yönde değişiyor.

Stratejik planlara saygım var. Belirsiz dünyada yön çizmekte iyi araçlar. Ancak bizim çok daha içsel pusulalara ihtiyacımız var. Örgüt kültürüne işleyen, benimsenen, örgütsel olarak toplu inovasyon, toplu stratejik düşünme ve toplu cevap verme mekanizmaları lazım. Değişimi her seviyede, her fonksiyonda iyi algılamak gerekiyor. Değişimin yönü, şiddeti, olası alternatif bakış açıları ile anlaşılıp, hızlı, çevik ve etkili eylemler ile stratejik yön çizilmeli.

Birlikte çalıştığım şirketlerin fazlaca eski araçlara ve felsefelere sağlanıp kaldıklarını görüyorum. Eskiye sağlanıp kalmak, bu dönem affedilemeyecek bir hata. Yıkıcı teknolojiler ve değişim, hemen tüm yönetsel araçları işlevsiz kılabiliyor. Bu bizler açısından riskler ve fırsatları beraberinde getiren önemli bir durum.

Önerim;

• Stratejik düşünceyi en üstten en alta kadar hakim düşünce kılmak,
• Esnek ve çevik yönetim, organizasyon ve operasyon yapıları oluşturmak,
• İnsan kaynakları ile birlikte, onları da eğitip, işe katarak dijital dönüşüm sürecinde siber-fiziksel süreçleri tasarlamak,
• Çağa uygun yönetim ilkelerini yöneticilere kazandırmak,
• İnovasyon ve stratejiyi, inovasyon ve operasyonu birleştirmek, ayrı düşünmemek, bunu bir iş yapış tarzı haline getirmek
• Kültürü değişime adaptasyon, esneklik ve inovasyon unsuları ile değiştirmek

Bu işleri iyi yapmak için, eski usul şekilci araç ve yöntemleri bırakmak gerekiyor. Bu saydığım çalışmaları başaranlar yeni dönemde ayakta kalmayı bırakın, iki veya üç kat karlı büyüme yakalayabilirler.

Bu sonuçları elde etmek için irade, sabır ve uzman desteği gerekiyor.