İnanılmaz bir değişim dönemini tecrübe ediyoruz. Endüstri 4.0 ve yapay zeka alanlarındaki baş döndürücü gelişmeleri takip etmekte dahi zorlanıyoruz. Her gün bir teknoloji gelişiyor, iş yapış şekilleri değişiyor, yeni ürün ve hizmet tasarımları ortaya çıkıyor. Kitaplarda, makalelerde, blog yazılarında, bu değişim nedeniyle gelecekte bazı mesleklerin ortadan kalkacağı yazılıyor. Katılıyorum. Endüstri 4.0, blockchain, yapay zeka, artırılmış gerçeklik, 3D Printing, nanoteknoloji, genetik, kuantum bilgisayarlar, IoT, büyük veri, veri analitiği, robotik gibi gelişmeler, gerçekten de dünyada yeni bir döneme işaret. Bu 4. sanayi dalgası, devrimi. Beraberinde bazı risk ve fırsatları getirecek.

 

Öncelikle, emek yoğun, rutin, mevzuat tabanlı, belirli bir sezgisellik, üst seviye yaratıcılık, derinlemesine öngörü veya yönderlik (yönetici + lider)  gerektirmeyen meslekler, yok olmaya aday. Bu meslekler 2025′den başlayarak, yapay zeka tarafından yerine getirilebilecek. Örneğin muhasebecilik, denetçilik, veri analizi, kodlama, banka gişe memurluğu, müşteri temsilciliği, güvenlik memurluğu, danışma memurluğu, bazı sağlık hizmet personeli, sigorta satıcıları, bazı mühendislik dalları, kalite kontrol, call center çalışanları, mağaza satış temsilcileri, ERP danışmanları, hazine ve fon yöneticileri, yönetim danışmanları, vd. bazı meslekler yapay zeka tarafından ortadan kaldırılma riski altında. Dolayısıyla bu alanlarda veya benzer alanlarda faaliyet gösteren profesyonellerin veya hizmet şirketlerinin geleceğe yönelik bir neyin fırtınası yapmaları ve geleceğe uyum sağlayacak şekilde kendilerini ve işlerini dönüştürmeleri şart.

 

Şu mesleklerin ve uzmanlık alanlarının ise kısa sürede değil, daha uzun vadede tehdit altında olduğu kanaatindeyim. Çünkü halen yapay zeka bir 20-30 seneden önce bu alanlarda çalışan insanların yerine geçemez. Örneğin, doktorlar. Bazı mühendislik alanları. Stratejik yönetim uzmanları. CEO ve diğer C Seviye Yöneticiler, üst yöneticiler. Fütüristler, psikologlar, sosyologlar. Robotik uzmanları. Nanoteknoloji uzmanları. İş analistleri, derinlemesine bilgiye sahip insan kaynakları uzmanları, grafik tasarımcılar, UI ve UX’ciler, sanatçılar, edebiyatçılar, müzisyenler, avukatlar, risk yöneticileri ve iç kontrol uzmanları.

 

Dikkat ederseniz, ileride uzun süreler devam edecek meslekler arasında, ki teknolojiden etkilenecekler ve iş yapış biçimleri ciddi olarak değişecek ama ayakta kalacaklardır, strateji, planlama, yönetim, kontrol, yaratıcılık, inovatif düşünce, duygusal ve sanatsal üretim, sezgisellik ve insani dokunuş gerektiren, sözel beceri gerektiren alanlar.

 

Bu konuda sözü uzatmamak adına, neden iç kontrol ve risk yönetimi alanlarının en az 20-30 sene kadar uzmanlara ihtiyaç duyacağını ve tamamen yapay zeka kontrolünde olmayacağını konusunda düşüncelerimi paylaşmak isterim. Temel sebep için şu soruya yanıt vermek gerek: yapay zekayı ve endüstri 4.0 teknolojilerini kim kontrol edecek? Bunlardan kaynaklı riskleri kim yönetecek? Bir miktar yine yapay zeka ve teknoloji. Ama tamamı değil!

 

Burada en önemli risklerin başında, yakını dönemde iki risk kategorisi gelecek:

1- Dijitalleşme stratejileri, süreçleri ve doğru teknoloji seçimi ve adaptasyonu riskleri

2- Dijitalleşme sonrası ve yapay zeka döneminde yapay zekadan kaynaklı riskler

 

Yapay zeka devrimi ve endüstri 4.0 kapımızda. Tüm fırsat ve tehditleri ile. Fırsatlar ile bilim adamları, teknoloji uzmanları, teknoloji tasarımcıları, yazılım uzmanları, nano teknoloji ve genetik uzmanları, akademisyenler, üreticiler, iş adamları, pazarlamacılar ilgileniyor. Peki ya riskler? Bu teknolojilerin beraberinde pek çok risk getirdiğini de biliyoruz?

 

O zaman yapay zekayı kontrol işi gerçek bir iş ve tamamen yapay zekaya bırakılamayacak kadar da önemli. Son şalter, son düğme, son güvenlik hattı her zaman insan kontrolünde olmalı. Yapay zeka kullanımı ve dijitalleşme süreçlerinde, ortaya çıkacak risklerin analizi ve tedbirler alınması (dijital veya diğer) yine insanların elinde. En azından 20-30 sene.

 

O halde, gelecekte var olacak iki alan iç kontrol ve risk yönetimi uzmanlığı olacak. Tasarım, izleme ve aksiyon aldırma noktasında bu iki uzmanlığın asla ortadan kalkmayacağını düşünüyorum. Teknoloji risk yönetimi ve teknoloji kontrolüne evrilecek bu alana dijital risk yönetimi ve dijital kontrol alanları da diyebiliriz. Bu iki meslekte önce bu iki kol ortaya çıkacak, sonra diğer kolları içine alacak ve sonunda 10 sene içinde ayrı bir uzmanlık alanı haline gelecektir.

İç Kontrol Enstitüsü olarak CICS hazırlık eğitimlerimizde, bu konuları da ele alıyor, dijital dönüşümde, iç kontrol uzmanlığı ve iç kontrolün evrimine de yer veriyoruz. CICS ve CICP’lerimizin özellikle teknoloji risk kontrolü üzerine uzmanlaşmalarını destekliyoruz.

 

Bu alanda erken uzmanlaşma, kendinizi erken konumlandırma önemli. Detaylı bilgi için www.iciturkey.org adresinden iletişim kurabilirsiniz.