CIA sertifika sınavlarını vermiş, CIA sertifikası sahibi olan bir iç denetçi olarak sınav, sınav süreci, pratik çalışma önerileri, CIA sınavın yapısı ve zorlukları ile ilgili kişisel görüş ve önerilerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. CIA sınavı ile ilgili olarak, eğitimlerim sırasında, sohbet aralarında, e-posta adresim ve sitedeki iletişim formu üzerinden değerli meslektaşlarımdan pek çok soru aldım. Sorulara iş yoğunluğum nedeni ile kısa sürede cevap verememiştim. Bu çalışma umarım fayda sağlar.

• TİDE, sertifika sınavının Türkçe yapılabiliyor olması için gerçekten çok büyük bir emek harcadı. Bu özellikle İngilizce bilmeyen veya İngilizcesi zayıf olan meslektaşlarımız için önemli bir husus. Ancak Türkçe eğitim ve sınav hazırlık materyallerinde bir sıkıntı var. Kaynak sıkıntısı çekiliyor. Sınava hazırlık ile ilgili eğitim ve test setini pek çok siteden temin etmek mümkün. Ancak bu kaynakların Türkçesini temin etmek mümkün gözükmüyor.
  • Öncelikle yine TİDE tarafından Türkçesi yayınlanmış olan Uluslararası İç Denetim Standartları (kırmızı kitap) mutlaka 2-3 kere baştan sona okunmalı. Bu okuma pasif değil aktif bir okuma olmalı ve önemli görülen noktalar, anlaşılamayan hususlar, dikkat çekici ifadeler veya diğer hususlar mutlaka not alınmalı. Bu amaçla sizlere CIA sertifika hazırlıkları için kullanacağınız bir not defteri temin etmenizi öneririm.
  • Kitapta alınan notlar, kafanızda oluşan sorular veya belirli bir konuya yönelik yorumlarınızı mutlaka tartışmaya açın. Bu tartışmalar kendi işyerinizdeki iç denetçiler arasında olabileceği gibi, aynı sektörde çalışan diğer meslektaşlarınız veya farklı sektörlerdeki iç denetçiler ile de yürütülebilir. Tartışmaları, farklı iş kolları veya sektörlerdeki iç denetçiler ile yürütmek hazırlık sürecinize düşünce zenginliği katar. Bu tartışmaları internet üzerinden yürütmek size maliyet, zaman ve yaygınlık sağlar. Bu nedenle www.icdenetim.org gibi tartışma platformlarının ilgili bölümlerinin kullanılmasını öneriyoruz. Bu platforma üye olan tecrübeli iç denetçilerin görüş ve yorumlarına ki bunların bir kısmı CIA sertifikası sahibidir, dikkat etmek faydalı olacaktır.
  • CIA sınavı ciddi bir sınavdır. Gözünüzde çok büyütmeyin ancak gerekli ciddiyeti de mutlaka gösterin. CIA sınav hazırlığı sadece 2 günlük bir eğitim ile tamamlanamaz. Sizin mutlaka ekstra bir çaba sarf etmeniz gerekiyor. Sınav hazırlığına uzun bir maraton olarak bakıp, günde en azından 30 dk bu işe ayırmayı göze alın.
  • CIA hazırlık setlerinden edinilmesini tavsiye ediyoruz. Bu setler sizlere sadece sınavda değil, gerçek hayatta mesleki çalışmalarınız açısından da fayda sağlayacaktır. Bu hazırlık sürecini bir fırsat olarak görüp, bu sürecin, meslek hayatınızı geliştirecek eşsiz bir deneyim olduğuna inanın. CIA hazırlık setleri farklı firmalarca piyasaya sunulmaktadır.
    • En yaygın bilinen ve kullanılan Gleim Hazırlık Setidir. IIA’in web sitesinden, www.amazon.co.uk den veya www.gleim.com dan temin edilmesi mümkündür.
    • IIA kendi sınav hazırlık setini de piyasaya sürmüştür. Bu seti kullanmadığım için kapsam ve içeriğini bilmiyorum, ancak IIA tarafından ortaya koyuluyor oluşu büyük bir referanstır. Kullanan var ise görüşlerini almak faydalı olacaktır. (www.theiia.org) Setin adı The IIA CIA Learning System. Sanırım sınava hazırlanıyor olsam bu seti edinmeyi ciddi olarak düşünürdüm.
    • Yine IIA in web sitesinde POWERS ve WİLEY in de sınav hazırlık setleri mevcuttur. Bu ikisi hakkında biraz fikir sahibiyim. Ana eğitim materyali olarak değil ancak yardımcı eğitim materyali olarak kullanılmalarını öneririm
    • Elbette tüm bu setler pek çok kişiyi maddi olarak zorlayabilecek nitelikte. Bu setleri temin etmek size sınavı garantilemeyecektir. Ancak ciddi fayda sağladığı doğrudur. Bu setlerin asla ve asla zorunlu olmadığını ifade etmek isterim. Bu setlerden çalışmadan sınav kazanmış kişiler olduğunu biliyoruz. O nedenle size önerim bütçeniz doğrultusunda bir karar vermenizdir. Bütçeniz yeterli ise en az 1 seti elde etmek yararlı olacaktır.
  • TİDE ve diğer meslek örgütlerince ve özel eğitim şirketlerince düzenlenecek sertifika eğitimlerine faydalı olacaktır. Bu eğitimler CIA sertifikası sahibi, tecrübeli iç denetçilerce verilmekte olup, eğitimlerin soru çözme bölümleri sınava yönelik önemli ipuçları sağlamaktadır.
  • Yine IIA web sitesinde yer alan CIA Model Exam Questions 2004 son derece faydalı bir çalışmadır. Bu çalışma kitabı geçmişte CIA sınavlarında çıkan veya bunlara benzeyen soru tiplerini içermektedir. Sınav sorularına ve soru tiplerine aşina olmak için bu model exam (model sınav) çalışma kitabı faydalı olacaktır.
  • Özellikle Kamu kesimindeki iç denetçilerin Maliye Bakanlığı ve KİDDER öncülüğünde aldıkları eğitimler sertifika sınavları açısından da önem taşımaktadır. Bu derslerdeki eğitmenlerin bir kısmı CIA sertifikası sahibi kişiler olup, eğitim içeriğinin uluslararası iç denetim standartları ve genel olarak da mesleki uygulama çerçevesi ile uyumlu olmasına dikkat etmişlerdir. Bu bağlamda eğitim notlarınıza ve eğitmen sunumlarına tekrar göz atmakta ve hızlı bir tekrar yapmakta büyük fayda görmekteyiz. Tabi buralarda kafanıza takılan veya unutmuş olduğunuz konuları tekrar aranızda tartışmanız gerekmektedir. Bu daha verimli bir çalışma metodu olacaktır. Özel sektördeki meslektaşlarımın da bu eğitimlerin slayt veya eğitim malzemelerini temin etmeleri faydalı olacaktır.
• CIA çalışma setlerini almış kişilerin önderliğinde çalışma grupları oluşturulması ve en azından hafta sonları bir araya gelerek grup çalışmaları gerçekleştirilmesi de faydalı olabilecek bir uygulamadır. Bu sayede çalışma setlerindeki sorular grup halinde tartışma ortamında çözülmüş olur. Bu çalışma grupları içinde İngilizcesi kuvvetli bir kişinin varlığı önemlidir. Bu kişinin çalışma setlerindeki soruları Türkçeye çevirip tartışmaya açması gerekecektir. Belirli ölçüde liderlik gerektiren bu aktivite için yani grup oluşturma süreci için yine www.icdenetim.org forumu kullanılabilir. Buralarda kendinize çalışma grupları oluşturabilirsiniz. İngilizce bilen kişilerin her toplantıya en az 10 tane soruyu çevirip gelmesi ya da toplantı sırasında çevirmesi gerekecektir.
• CIA uzun soluklu bir maratondur. O nedenle sadece sınav için değil, mesleki gelişim ve dünyayı takip etmek adına yabancı dil eğitimine ivedilikle başlanmalı ya da mevcut düzeyler ilerletilmelidir. Maalesef mesleğimizde Türkçe çok fazla sayıda kaynak bulmak mümkün değildir. Ancak İngilizce yüzlerce değerli kitap, makale, dergi ve internet sitesi mevcuttur. Meslekte kendisini en üst seviyeye çıkartmayı planlayan herkes yabancı dil sorununu çözmelidir. CIA sınavına 1 veya 2 sene sonra girmek bir şey kaybettirmeyecektir. Önemli olan bu hedefi kafaya koyup, buna yönelik programlı ve disiplinli adımlar atmaktır.
• CIA sınavı gerçekten ilginç bir sınavdır. 10 yıllık banka müfettişlerinin, özel sektör iç denetçilerinin veya finansal denetim alanında kariyer yapmış pek çok değerli meslektaşımızın sınavı bir türlü geçemediğine, ancak hiçbir iş tecrübesi bulunmayan (iç denetim alanında) kişilerin veya öğrencilerin geçebildiğine şahit oluyoruz. Bu sınavın şaşırtıcı yönlerinden birisidir. Tespitimiz odur ki bu sınav kendi mantığına sahiptir. Yani sınavın ortaya koyduğu ve sizden de çözmenizi beklediği mantık, sizin kişisel tecrübeleriniz ışığında veya kariyeriniz boyunca oluşturduğunuz bilgi setinden önemli ölçüde farklı olabilir. IIA iç denetçilerin kafasında bir takım ilkeler ve bir model oturtmak istemektedir. Bu modeli anlamaya çalışın. Kendi bildiğiniz bazı bilgilerin size sunulandan önemli ölçüde farklı veya karşılaştığınız sorulara verilen cevapların mantıksız veya hatalı olduğunu düşünebilirsiniz. Belki de haklısınız. Ancak bu sınavı böyle kabul edeceksiniz. Yani bu sınavın mantığını daha doğrusu IIA in sizlerin kazanmanızı istediği bakış açısını yakalamanız gerekiyor. Kendi tecrübelerim ışığında IIA in model ve ilkelerini son derece mantıklı buluyorum. Elbette katılmadığım veya aklıma yatmayan bazı hususlar var. Ancak unutmayın; bunları tartışmanın yeri sınav hazırlık süreci veya sınav değildir. Kafanızı karıştırmayın. Aklınıza yatmayan hususları not defterinize not alın ve size sunulan doğru cevabın mantığını anlamaya çalışın. Hep şu soruları sorun:
  • IIA bu soruda neyi ölçmeye çalışıyor?
  • Doğru cevap standartlarda gizli olabilir mi?
  • IIA burada nasıl bir cevap vermemizi bekliyor olabilir? Tuzaklar olabilir mi?
  • Soru tipinin yapısı neden böyle? Her soru tipi farklı bir amaçla yaratılmıştır. Bu sorunun yaratılma amacı nedir?
• CIA sınavı telafisi olmayan bir üniversite sınavı değildir. Telafisi vardır. Bunu unutmayın. Bütçesel anlamda bir sıkıntınız yok ise sınav tecrübesi kazanmaya bakın. Geçip kalmaya değil bir şeyler öğrenmeye, sınav mantığını çözmeye, soru tiplerini anlamaya ve sınav psikolojisini tecrübe etmeye bakın. Bu sertifika sizin için oldukça önemli olmakla birlikte sizin iç denetçilikteki başarınızı ölçmez. Mesleğinde son derece başarılı olan ancak CIA belgesi sahibi olmayan iç denetçiler tanıyorum. Bu sertifika sadece sizin mesleki bir takım ilke ve standartlara olan uyumunuzu, akademik bazı temel bilgileri ve bazı konulardaki yetkinliğinizi ölçmektedir. İç denetçilik açısından gerekli olan iletişim becerileri, iyi rapor yazma, analitik düşünce, sorgulama ve çözüm üretme becerilerini göstermez. O nedenle bu sınava hayati bir rol biçmeyin. Ancak mesleki anlamda size pek çok katkı sağlayacağını da asla unutmayın.
• Sahip olduğunuz diğer bazı sertifikaları (SMMM, YMM, CFA, CFE, CCSA, CISA, CFSA, CGAP) 4. bölümün yerine saydırma durumunuz olabilir. Bu belgeleriniz var ise 3 bölümden sınava gireceksiniz. Ancak bu belgeleriniz yok ise, sırf 4. bölümden muaf olmak adına bunlara yönelmeyin. Gereksiz zaman kaybı olacaktır. Amacınız CIA sınavı ise, CIA sınavına odaklanın. Yok, eğer elimde farklı bir belge daha olsun diyorsanız veya zaten yukarıdaki belgeleri alma planı içindeyseniz bu bir zaman kaybı olmayacaktır. Kişisel fikrim bir iç denetçinin öncelikle CIA sertifikasını almaya odaklanmasıdır. Diğer sertifikaların daha sonra alınması düşünülmelidir kanaatindeyim. Elbette seçim sizindir. Ayrıca sınavın 4. bölümünde yer alan yönetim, örgütsel davranış, örgüt teorisi, iletişim ve stratejik bazı konuların iç denetçiler açısından önem taşıdığı kanaatindeyim. Yönetim ve örgüt konularında bilgi sahibi olmak mesleğimiz açısından çok önemlidir. Pek çok kişinin genelde önem vermediği 4. bölüme ben çok özel önem veriyorum. Bence en az diğer bölümler kadar önemli bir bölümdür. Hafife alınmamasını öneririm.

• SINAVA YÖNELİK OLARAK ANKARA, İSTANBUL VE İZMİR’DE KAPSAMLI EĞİTİM PROGRAMLARI DÜZENLİYORUZ. PİYASADA MEVCUT OLAN TÜM SINAV ÇALIŞMA SETLERİ (GLEIM, EXAM MATRIX, POWERS, WILEY, VD.) EĞİTİMLERİMİZDE KULLANILIYOR. TÜRKÇE DERS NOTLARI, SUNUMLAR VE TESTLER İLE SİZİ SINAVLARA YÖNELİK OLARAK EN İYİ ŞEKİLDE HAZIRLIYORUZ. ÜSTELİK ÇOK UYGUN KOŞULLAR İLE. EĞİTİM PROGRAMLARIMIZ İLE İLGİLİ AYRINTILI BİLGİ ALMAK İÇİN: http://www.keyakademi.com/egitimler.aspx?id=161