Geçtiğimiz hafta linkedin üzerinden bir anket düzenledim. Ankette şu sorulara yer verdim:
Gelen cevaplar %90 oranında ilk iki soru için Evet, üçüncü soru için Hayır şeklinde oldu. Bazı farklı düşünceler de vardı. Yöneticilik becerisi kişiye göre değişir, iç denetçiler mesleki deformasyon nedeni ile iletişim sorunu yaşar ve bu sebeple yönetici olamazlar, iç denetim bir kariyer mesleğidir o şekilde kalmalıdır, vb. yorumlar da geldi. Elbette tüm yorumlarda belirli ölçüde haklılık payı var.
Takipçilerimin %90′ ı iç denetçilerin yönetici potansiyeli taşıdıklarını, iç denetim birimlerinin kurum içinde bir yönetici havuzu olabileceğini ve iç denetçilerin kariyerleri süresince iç denetçi olarak kalmamaları gerektiğini ifade etmiş. Takipçilerim, çok geniş meslek grupları ve kariyerlerden geldikleri için bu sonucun sağlıklı olduğunu düşünüyorum.
Benim düşüncem de bu %90 ile uyumlu.
Bence de iç denetçiler kendi kurumları için iyi birer yönetici adayıdırlar.
Yalnız burada iç denetim mesleğinin nasıl icra edildiği önem kazanıyor. Benim görüşüm, iç denetimi “risk odaklı iç denetim metodolojisi” çerçevesinde icra eden ve bu konuda kendisini yetiştirmiş, eğitimler almış ve değer katan denetim sonuçları üretmiş iç denetçilerin iyi birer yönetici adayı olacakları yönündedir.
Risk odaklı iç denetim metodolojisi ile çalışan iç denetim birimleri ve iç denetçiler, kurumlarına makro seviyede bakabilir, farklı parçaları iyi bilir, bu parçaların bütünü nasıl oluşturduğunu görür, kurumsal güç ve zafiyetlerin, tehdit ve fırsatların farkında olurlar. Stratejik ve operasyonel hedefleri ve riskleri değerlendirdikleri, birimlerin öz değerlendirme çalışmalarına nezaret ettikleri ve bazen de fasilitasyon yaptıkları için, kurumun vizyonu, misyonu, amaç ve hedefleri, stratejileri ve süreçleri hakkında en detaylı bilgilere sahiptirler.
Bir iç denetçi, risk odaklı çalışma sistematiği ile çalışıyor ise, kurumu birimler bazında olduğu kadar süreçler bazında da görür. Süreç Yönetimi perspektifine sahiptir. Birimler arası iletişim ve koordinasyon sorunlarını bilirler, organizasyon şemasındaki kutular arasındaki beyaz boşlukları (white space) fark edebilirler, süreçlerin akışındaki verimsizlik, hata ve sorunları tespit ettiklerinden, süreçlerin iyileştirilmesi ve yeniden yapılandırılması için sağlıklı fikirleri vardır.
Her iç denetim görevi bir projedir. Amacı, kapsamı, yönetimi, ekibi, zaman kısıtları ve çıktıları tanımlı olan projeleri yönetirler. Ayrıca, kurumsal projelere de danışman olarak katıldıklarından, proje yönetimi becerileri gelişmiştir. İç denetçiler, ekip halinde çalışılan denetim veya danışmanlık görevlerinde, takım çalışması, iletişim, koordinasyon, sinerji ve ekip yönetimi konularında kendilerini geliştirmişlerdir.
Her bir danışmanlık görevi mülakat, toplantı, anket, inceleme, analitik düşünce ve sunum becerileri gerektirir. Bir sorunu analiz etme, sebeplerini bulma, iyileştirme ve çözüme dönük öneriler geliştirme ve bu sonuçları hem yazılı hem de sözlü ifade etme ve savunma becerileri gelişmiştir.
Denetim görevlerinde risk odaklı iç denetim metodolojisi ile çalışan iç denetçiler; planlama konusunda uzmanlaşır, iletişim ve müzakere becerileri kazanır, proje yönetimi konusunda deneyimli hale gelmiş olurlar. Toplantı yönetimi, zaman yönetimi, çatışma yönetimi, konulara ve sorunlara sistemli ve disiplinli yaklaşma becerisi kazanırlar. Analitik ve eleştirel düşünce becerileri gelişmiştir.
Ayrıca kendisini uluslararası mesleki uygulama çerçevesi bağlamında uluslararası standartlara göre konumlandıran ve sürekli gelişimi hedefleyen birimlerde görev yapan iç denetçiler, sertifikasyon, etik kurallar, sürekli mesleki gelişim ve yüksek ahlaki prensipler doğrultusunda çalışırlar. En iyi uygulamaları, standartları, mesleki gelişmeleri, meslek liderlerini yakından takip ederler.
Bu şekilde çalışan iç denetçiler de doğal olarak mükemmel birer yönetici adayıdır.
Kurumlar, bünyelerindeki iç denetim birimlerini UMUÇ ve en iyi uygulamalar doğrultusunda yapılandırır ve kalite güvence süreçlerini de bu yönde tesis ederlerse, bu bünyede çalışan iç denetçiler birer yönetici adayı haline gelir. Risk odaklı iç denetim metodolojisi çerçevesinde, modern iç denetim tanımı çerçevesinde “değer katmaya” ve “kurumsal amaç ve hedeflere katkı sağlamaya” odaklanmış iç denetim birimleri ve iç denetçiler, stratejik yönetim, performans yönetimi, yönetim ilkeleri, organizasyon, kurum içi bilgi sistemleri, yönetim sistemleri, veri, bilgi ve raporlamalar ile kurumsal süreçler üzerinde uzmanlık kazanırlar. Bu onları kurumları için en ekonomik şekilde iyi birer orta ve üst seviye yönetici adayı yapar.
Elbette yönetim bünyesinde farklı unsurları da içeren bir bilim, bir uygulamadır. Yani iyi bir yönetici olurlar demektense, iyi bir yönetici adayı olurlar demek daha doğrudur. Çünkü yönetimde mükemmel hale gelmek, en azından iyi bir yönetici olmak, kurumsal yapıları, yönetim tekniklerini ve mesleki becerileri olduğu kadar biraz da kişilik yapısı, hayat görüşü, ahlak, vicdan, yönetici eğitimleri ve isteklilik ile mümkün olabilir.
Bu sebeple iç denetçiler, iyi bir yönetici adayıdır. Onları iyi ve hatta mükemmel birer yönetici haline getirmek için, şirketlerin Yönetim Kurullarının talebi ve onayı ile İnsan Kaynakları Birimleri, özel bir yönetici yetiştirme programını devreye almalı, ya da mevcut programlara onları da dahil etmelidir. İç denetçilere meslek hayatlarının belirli dönemlerinde, eğer istekli iseler ve bu konuda gerekli eğitimleri tamamlamışlar ise “yönetici olmak için kurum içi çıkış imkanları” sağlanmalıdır. Her bir yönetsel seviye için iç denetçilerin almaları gereken standart yönetici eğitimleri tanımlanır, iç denetçilerin yönetsel tecrübeleri çeşitli stratejiler ile artırılır ise, iç denetçilerin yönetimde nasıl fark yaratacağı görülecektir.