Yeni UMUÇ’ ta ilk defa yer alan “Ana Prensipler” iç denetim faaliyeti ve iç denetçiler için temel kuralları tanımlamıştır. Bu prensipler seti, esasen Standartların bile üzerinde genel kurallara işaret etmektedir.
Bu prensiplere göre iç denetim faaliyeti ve onu icra eden iç denetçiler:
- Dürüst ve faziletli davranır.
- Yetkinlik ve profesyonel özen sergiler
- Objektiftir ve etki altında kalmaz (bağımsızdır)
- Kurumun stratejileri, hedefleri ve riskleri ile uyumludur.
- Uygun olarak konumlandırılmıştır ve yeterli kaynağa sahiptir.
- Kalite ve sürekli gelişimi esas alır.
- Etkili bir şekilde iletişim kurar.
- Risk-bazlı güvence sağlar.
- İçgörülü, proaktif ve gelecek odaklıdır.
- Kurumsal gelişimi teşvik eder.
Bunlar arasında en dikkat çekici olan, “etkili bir şekilde iletişim kurar” ifadesidir. İletişim, iç denetimin ana prensipleri arasında yerini almıştır.
Esasen etkili iç denetimin, diğer tüm prensiplerin de içinde bir şekilde yer aldığını düşünüyorum. İç denetim, iletişim becerileri üzerine inşaa edilmiş bir meslektir.
Bir iç denetçinin, denetlediği alanın riskleri ve kontrollerini ortaya koyabilmesi, etkili testler yapması, buradan denetim sonuçlarına ulaşması, önerilerini kabul ettirmesi ve durumu raporlaması hep iletişim becerilerini kullandığı süreçlerdir. Bilgi alma süreci ile başlayan iç denetim, saha çalışmaları ve raporlama ile devam edip, izleme süreci ile son bulurken, etkili iletişim becerileri iç denetçilerin her aşamada faydalanmaları gereken bir araçtır.
İletişime kapalı bir yöneticiden denetim kapsamında bilgi alabilmek, riskleri denetlenen alanın uzmanlarının işbirliği ile birlikte tanımlayabilmek ve değerlendirebilmek, saha çalışmalarında denetlenden sağlıklı bilgi, belge ve doküman temin edebilmek, öz değerlendirme çalışmalarını kolaylaştırıcı rolü ile yönetmek, kapanış toplantılarında mutabakat sürecini yürütmek ve önerileri kabullendirmek gibi pek çok adımda iletişim yer alır.
İç denetçinin iletişimi iyi ise, azami mesleki özen ve dikkat göstermek ve mesleki yetkinliğe sahip olmak koşulu ile, denetimin olumlu sonuçlar doğruması ve değer katması olasıdır.
İletişim becerileri zayıf ise, bir iç denetçi ne kadar donanımlı veya dikkatli olursa olsun, o denetimden beklenen değer sağlanamaz.
İyi haber ise şudur. İç denetimde iletişim becerileri geliştirilebilir. Bu konuda iç denetim birimi olarak etkili iletişim eğitimleri almak, bireysel olarak da psikoloji, iletişim, kişilik, müzakere, çatışma yönetimi, ikna ve iletişim becerileri gibi konularda kitaplar okumak, insan doğasını tanımaya çalışmak, iç denetçilerin bu becerilerini geliştirmeleri için faydalı olacaktır.
İç denetimde iletişim becerilerinin geliştirilmesi, İç Denetim Yöneticilerinin mesleki gelişim gündeminde en üst sırada yer alması gereken temel bir konudur. İç denetim birimlerinin, eğitim planlamalarına bu konuyu da almaları kritik önemdedir.