İç denetim profesyonel bir meslek. Bir hayat boyu kariyer mesleği. Mesleğine iç denetim alanında başlayıp, bu alanda bitiren çok kişi tanıdım. Ancak yeni dönemde, yani içinde bulunduğumuz çağda, iç denetimi bir yaşam boyu kariyer mesleği olarak görmenin hatalı olduğunu düşünüyorum. Diğer bir ifade ile iç denetim size önemli kapılar açacak, size farklı yetkinlikler kazandıracak, size çalışma sistematiği ve disiplini sağlayacak çok önemli bir başlangıç mesleği olabilir. Ancak, iç denetim alanında hayat boyu veya çok uzun yıllar kalmak, özel ve büyük bir tutkunuz yoksa, batılı kariyer uzmanlarının ifadesi ile “çıkmaz sokak” olabilir.

 

Ben mesleğe dış denetim ile başlamış, uzun yıllar iç denetim tarafında kalmış, son 8 senedir ise yönetim danışmanlığı yapan bir profesyonelim. Zaman zaman iç denetim birimlerine koçluk, rehberlik, danışmanlık da yapıyor, Denetim Komitelerine üye oluyorum. Yani iç denetimden asla kopmadım. Mesleki yetkinliklerim, çalışma sistematiğim, temelim, donanımım hep iç denetimden geldi. Hatta zaman zaman bir iç denetim işi gelse de bizzat sahada çalışayım diye istediğim de olur. Bazen kolları sıvayıp sahaya da girerim. İç denetim mesleğinden büyük keyif alıyorum. İç denetim kökenli olmaktan gurur duyuyorum. Bana çok şey kattı, katmaya devam ediyor.

 

Öte yandan, son 8 senedir, iç denetim alanı dışına da fazlası ile yöneldim. Hatta kendimi “kurumsal performansın artırılması” misyonuna adadığımı ve bu yönde çalışmalar yaptığımı da söyleyebilirim. İç denetim, bunun için sadece bir araç. Bu aracın yanı sıra, son 8 senedir pek çok CAPITAL 500 şirketi, kamu idaresi ve banka ile iç kontrol, kurumsal risk yönetimi, stratejik yönetim, yönetim ve organizasyonel yeniden yapılandırma, yönetim sistemleri entegrasyonu, maliyet ve bütçe sistemlerinin iyileştirilmesi, BPI, BPR, aile şirketlerinde kurumsal yönetimin ve kurumsallaşmanın sağlanması gibi alanlarda çalışmalar yürüttüm. İyi bir “yönetim” danışmanı olmak için, tecrübenin yanı sıra, bilgiye de önem verdim. Yukarıda bahsettiğim alanlarda, başta Yönetim konusu olmak üzere, yerli yabancı onlarca kitap okudum, okumaya devam ediyorum. Şirketlerin yönetim performansının artırılması konusunda, pek çok eğitim aldım, akademik ve uygulama çalışmasına katıldım, eğitim veriyorum, hatta kitap yazıyorum (devam ediyor). Bunları yaparken, bir ayağım iç denetimde sabit, diğer ayağım, tıpkı bir gönye gibi, diğer alanların üzerinden geçiyor.

 

İç denetim bana şirketleri, yönetimi, iş süreçlerini, riskleri, kontrol yapılarını, kurumsal sorunları, özellikle ülkemiz işletmelerindeki yapısal problemleri yakından tanıma ve bu konularda uzmanlaşma imkanı sağladı. Bu imkanın üzerine koymak istedim. Bu sebeple yönetimin farklı alanları üzerinde de uzmanlaşmaya çalıştım, projeler yaptım, her alanın en uzman profesyonelleri ile danışmanlık hizmetleri sundum. Onlardan öğrendim, onlara katkı sağladım.

 

Hep söylerim, iç denetim; yönetim, organizasyon, değişim yönetimi, iletişim, değer katan fikirler üretmek ve olaylara bütüncül bakış açıları kazanma noktasında büyük bir şanstır. Önemli bir altyapıdır. Bu sebeple, denetimden yönetime doğru olan yolculuğumda, iç denetimi büyük bir şans olarak gördüm, görüyorum.

 

Bugün gelinen çağda, tek bir alanda uzmanlık, tek bir konuda hakimiyet maalesef geçerli bir koşul değil. Odaklanma ve uzmanlaşma iyidir ancak, iç denetimde uzun süre çakılı kalmak ve sadece denetçi beceri setini geliştirmek de artık geçerli bir paradigma değil. İç denetimin alt dallarında ve branşlarında uzmanlaşmak iyi bir ara çözüm olabilir ama ortalama 35 sene çalışacak profesyoneller için yeterli değil.

 

Benim iç denetçi meslektaşlarıma önerim belirli bir süre sonunda mutlaka ayrı bir veya birkaç alanda da uzmanlaşıp, rotayı “yönetim” tarafına çevirmek. Bu alan sektörel bir alan olabilir, üretim olabilir, stratejik yönetim olabilir, yalın olabilir, blockchain olabilir, pazarlama olabilir. Ama mutlaka sektör-fonksiyon yetkinlikleri kazanıp, yönetim tarafına yönelmekte fayda var. İç denetimin size sağladığı mesleki bakış açılarını, bazı alanlarda uzmanlaşma ve yönetim becerileri kazanmada kullanmanızı öneriyorum. Büyük bir hayranlık ve saygı duyduğum iç denetim mesleğinin, belirli bir süre sonra çıkmaz sokak olabileceği görüşüne katılıyorum. İç denetim bir kaldıraç olarak kullanılmalı ama nihai istikamet “yönetim” olmalı. Görev yaptığınız kurumlarda, yönetim pozisyonlarına kendinizi hazırlamalısınız. Hatta daha da ileri gidip şunu söyleyeceğim, her kurumun iç denetim birimi, o kurumun yönetici okulu olmalı, bu vizyon ve misyon ile kendisini ve mensuplarını geliştirmelidir.

 

İyi bir iç denetçi, çalışma hayatının ilk 5-6 senesinde, kendisini iç denetim alanında geliştirirken, mutlaka bir veya birkaç alanda daha mesleki bilgi, deneyim, öngörü kazanmaya çalışmalı ve ilk fırsatta o alanda bir yönetim pozisyonuna talip olmalıdır. Bunun için ekstra bir çaba şarttır. İç denetim alanında uzmanlığın yanı sıra farklı alanlarda uzmanlık için, o alana ilişkin kitaplar okunmalı, eğitimlere katılımalı, var ise mesleki sertifikasyonlara yönelmeli ve alanda mutlaka tecrübe kazanılmalıdır. Bu iç denetim veya danışmanlık görevleri yardımı ile de olabilir. Bu tür görevler, uzmanlaşma için ilk adım teşkil eder. Ya da ekstra çalışma ve ilgi ile sağlanabilir. Ne olursa olsun, iç denetçiler kendilerini geleceğe hazırlamalıdırlar.

 

Yapay zeka, endüstri 4.0, büyük veri, veri analitiği, blockchain, artırılmış gerçeklik, IoT, BT yönetişimi, siber güvenlik gibi konular iç denetim mesleğini önümüzdeki 5 ila 10 sene içinde çok değiştirecek. İşe bu alanlarda bilgi, tecrübe, beceri kazanmakla başlayabilirsiniz. Diğer taraftan da, kendinizi sektörel-fonksiyonel bir diğer alanda geliştirmenizi öneriyorum. En başta da “yönetim, strateji, organizasyon, dijital dönüşüm” gibi alanlara yatırım yapmanızı tavsiye ederim.