Önümüzdeki dönemde çok daha sık duyacağınız bir kavram “risk odaklı yönetim”. Yeni dönem, VUCA ve yapay zeka ekseninde gelişirken, yönetimde strateji belirleme, karar verme ve kontrol altına alma süreçleri zorlaşıyor. Bu zorlukları aşmak şu an iş dünyasının en temel gündemi. Gelecek nasıl olacak? Sektörler nasıl şekillenecek? Yıkıcı inovasyon ve üstel teknolojiler hayatı, iş dünyasını, sektörümüzü, şirketimizi nasıl etkileyecek? Böyle bir dönemde, yani karmaşık, belirsiz, değişken ve muğlak bir dönemde, nasıl büyür, kar eder, en kötü nasıl ayakta kalırız?
Bu soruları yanıtlamak elbette kolay değil. Ancak organizasyonlar bu dönemi kayıpsız atlatmak ve henüz gözükmese de fırsatları yakalayabilmek için arayıştalar. Bu arayışın doğal sonucu olarak onlarca yönetim modeli, felsefesi veya aracı üretiliyor. Organizasyonların kültürel olarak dijital dönüşüm, dayanıklılık ve adaptasyon becerileri artırılmaya çalışılıyor. Büyük bir kurumsal çaba sergileniyor.
İşin bana göre en kritik kısmı da strateji belirleme ve yürütme (execution). İkisini de iyi yapan organizasyonlar diğerlerinden bir adım önde olacaklar. Burada hem strateji belirleme, hem de uygulama/yürütme noktasında, risk odaklı bir yaklaşımın çok faydalı olacağını düşünüyorum. Strateji geliştirme süreci; iç ve dış analizler, SWOT’lar, PESTLE’lar sonrası ortaya koyulan misyon, vizyon, amaç, hedefler ve KPI’lar ile başlıyor. Sonrasında ise bunları gerçekleştirmeye yönelik stratejiler formüle ediliyor. En son aşama ise stratejileri; taktikler, süreçler, projeler ve faaliyetler ile en alt seviyelere kadar indirgemek. En son izleme, değerlendirme ve aksiyonlar ile stratejiyi gözden geçirme kısmı geliyor.
Her aşamada dikkati çeken nokta, risk yönetimi. Riske duyarlı bir yönetsel bakış ile hem amaç ve hedef belirlemede, hem de strateji üretmede risklerin dikkate alınması daha en başta kazandırıyor. Sonrasında ise, stratejinin yürütülmesinde, süreç, faaliyet, proje ve taktiklerin risk yönetimi prensipleri dahilinde ele alınması ve yürütülmesi, stratejinin başarısını artırıyor.
Ülkemizde körler ve filin hikayesi gibi, çoğu organizasyon bu süreçleri birbirlerinden kopuk yürütüyor. Risk yönetimi, strateji ve süreç yönetiminden ayrı bir disiplin veya alan olarak yürütülüyor. Bu son derece yanlış. İşin doğrusu, strateji belirleme, yürütme ve kontrol süreçlerinin tamamını risk odaklı yürütmek. Karar verme süreçlerini risk odaklı olarak gerçekleştirmek. Stratejiden, günlük operasyonel kararlara kadar, risk odaklı yönetimi benimsemek, adaptasyon, esneklik, dayanıklılık ve odaklanma sağlıyor.
Önümüzdeki 5-10 sene içinde, risk odaklı yönetilen kurumların var olmaya devam edeceği, diğerlerinin ise konjonktüre bağlı olarak başarı ya da başarısızlığı tecrübe edeceğini göreceğiz.
Elbette risk odaklı yönetim, olaya olumsuz, ters, karamsar bir açıdan bakmak değil. Sadece fırsat odaklı değil, aynı zamanda risk odaklı bakabilmek demek. İyi risk yönetimi de en az fırsat yönetimi kadar para, itibar, pazar payı ve müşteri kazandırabilir. Kaybetmemek de kazanmak kadar getiri sağlayabilir. En baştan hatalı yatırım ve yönetim kararları vermemek de, doğru karar vermek kadar katkı sağlayabilir. Bu nedenle risk yönetimine negatif düşünce veya bardağın boş tarafını görmek olarak bakmamak gerek. Yönetim Kurulları ve üst yönetimleri bu yönde bilgilendirmek, risk odaklı yönetime yönelik farkındalığı artırmak gerek.