Uzun bir bayram tatili geçirdik. Nerede olduğumuz ve bayram tatilini nasıl geçirdiğimizden bağımsız olarak şunu söyleyebiliriz ki, işten uzaklaşmayı başaranlar için, keyifli bir mola oldu. Dinlendik, yenilendik, kafamızı boşalttık ve yeniden şarj olduk. Belirli aralıklar ile tatil yapmanın, iş performansını artırdığı yönünde pek çok bilimsel çalışmaya da dayanarak şunu söyleyebiliriz ki, bazen en yoğun zamanlarda bile ara vermek gerekiyor. Bu tür araları bir zaman kaybı değil, tam tersi iş performansına olumlu etkisi olan birer fırsat olarak görmek gerekiyor.

 

Peki benzer bir durum iç denetçiler ve iç denetim faaliyetleri açısından da söz konusu olabilir mi?

 

Pek çok iç denetim biriminin ana gündemi “denetim”. Yani güvence faaliyetleri. IIA Research Foundation yayınları ve GAIN anketleri, tüm dünyada iç denetçilerin en önemli rollerinin “güvence” rolleri olduğunu, diğer önemli rolleri olan “danışmanlık” hizmetlerini arka plana aldıklarını gösteriyor. Peki danışmanlık hizmetleri iç denetim birimleri açısından bir “mola” ya da “ara” işlevi gösterebilir mi? Uzun süren güvence hizmetleri sonucunda, dönemsel olarak iç denetim faaliyetleri odak değiştirip, “danışmanlık” rolüne yönelirse, bunun ne gibi faydaları olabilir.

 

Danışmanlık hizmeti verdiğim kamu ve özel sektörden 30′a yakın iç denetim biriminde ortak olarak dile getirilen iki sıkıntı var. Birincisi, yoğun denetimler sonucu kurum ve şirketlerde her seviyede bir bıkkınlık ve direnç ortaya çıkması. İkincisi ise iç denetçilerin, iç denetim tanımında yer alan “güvence” boyutuna fazlaca odaklanmaları nedeni ile yine tanımda yer alan “değer katma” misyonundan zaman içinde uzaklaşabiliyor olmaları.

 

Sürekli iç kontrol, risk yönetimi ve yönetişim süreçlerine ilişkin, risk odaklı metodolojiler ile güvence hizmeti sağlamak, bir noktada mevcut iç denetçiler açısından bir işletme körlüğüne yol açabiliyor. Operasyonel risk yönetimi ve kontrol zafiyetleri ile ilgilenirken, bazen bütünü gözden kaçırma ve önemli stratejik riskleri atlamak söz konusu olabiliyor. Yine yoğun güvence faaliyetleri, çoğu zaman üst yönetim ve yönetim kurulu beklentilerinin ve önceliklerinin de gözden kaçmasına neden olabiliyor.

 

Kendisini üst yönetim ve yönetim kurulu beklentileri ve gündemi ile eşgüdümleyemeyen hiç bir iç denetim birimi, yönetimden yeterli desteği ve takdiri kazanamıyor. Danışmanlık görevleri bu anlamda hayati bir katkı sağlayabilir.

 

UMUÇ kapsamında yapılması gereken risk esaslı denetim plan ve programlarında, yılın belirli dönemleri için danışmanlık görevleri planlamak ve kurumsal yönetim iklimini tarayarak, değer katabilecek danışmanlık projelerine kilitlenen İç Denetim Yöneticiler (CAE) bu dönemde çok değerli oluyor. İç denetim birimini şirket ya da kurum üst yönetiminin en çok önem verdiği konularda danışmanlık hizmetleri sağlamaya yönelik çalıştıran ve odaklayan CAE’ ler, aradıkları desteği de bu şekilde bulabiliyorlar.

 

Ek olarak, iç denetim faaliyetlerinden bunalmış olan organizasyonun, nefes alması sağlanmış oluyor. Bu şekilde güvence hizmetlerindeki “denetlenen desteği” ve “denetime katkı” konularında da avantaj sağlanmış oluyor.

 

Tıpkı özel hayatımızdaki iş molaları ya da tatiller gibi, iç denetim faaliyetlerinde de molalara ihtiyaç var. İç denetçilerin kurumlarına makro açıdan bakabilmeleri ve kendilerini geliştirebilmeleri açısından danışmanlık hizmetleri bu “mola” ya da “ara” işlevini gösterecektir. İç denetim birimlerinin, yılın belirli dönemleri (rutin denetim gerektiren bankacılık ya da şubeli hizmet şirketleri hariç) güvence hizmetlerine ara vererek, danışmanlık görevleri üstlenmelerini ve kurum ya da şirketlerinin en önemli konularına doğrudan katkı sağlamalarını öneriyorum.